O portalu
Portal ma na celu inspirowanie i wspieranie włączania młodych ludzi w procesy decyzyjne w szkole i społeczności lokalnej poprzez współpracę z samorządami uczniowskimi i młodzieżowymi radami gmin. Aby to ułatwić prezentujemy tutaj trzy kategorie treści:
- scenariusze lekcji i projektów edukacyjnych oraz praktyczne przewodniki dla nauczycieli i opiekunów
- przykłady działań i ciekawych praktyk krajowych i zagranicznych
- zasoby wiedzy - opracowania praktyczne i naukowe oraz tłumaczenia tekstów zagranicznych na język polski, pozwalające spojrzeć na partycypację młodzieży w szerszym kontekście.
Portal powstał w ramach projektu „Młodzież ma wpływ. Model zwiększania udziału młodych ludzi w procesach podejmowania decyzji w szkole i społeczności lokalnej”. Projekt kontynuuje nasze działania w tworzeniu metod partycypacji młodzieży w życiu publicznym. Zauważyliśmy, że często szkoły animują samorządy uczniowskie (dalej SU) bez zachęcania ich do współpracy z instytucjami gminnymi, a młodzieżowe rady gmin (dalej MRG) napotykają na brak wsparcia ze strony szkół. Dlatego chcemy wypracować i promować całościowy model zwiększania partycypacji obywatelskiej młodzieży na poziomie lokalnym. Włączenie młodzieży w procesy podejmowania decyzji wymaga „zielonego światła” łącznie od dyrektorów szkół i władz lokalnych.
1. Są proste i stanowią element codziennej komunikacji i regularnej pracy z młodzieżą.
Uważamy, że aktywne obywatelstwo to proces, a nie wydarzenie. To świadomość różnych potrzeb i interesów oraz regularna współpraca i współdecydowanie wszystkich zainteresowanych stron aby te potrzeby razem realizować.
To jak reagujemy na co dzień na pomysły i problemy młodych ludzi buduje ich wizję relacji w społeczeństwie. Proste czynności takie jak regularne spotkania (np. w każdy pierwszy poniedziałek miesiąca) dyrekcji szkoły z samorządem uczniowskim (lub władz gminy/miasta z młodzieżową radą) by porozmawiać o bieżących sprawach są niezwykle cenne w budowaniu wzajemnego zrozumienia, zaangażowania i umacniania poczucia ważności wśród młodych ludzi. Również dawanie szansy uczniom aby na początku każdego roku szkolnego sami opracowali regulamin samorządu uczniowskiego to cenne doświadczenie kształtujące umiejętności komunikacji i decydowania o swoich sprawach.
2. Opierają się na wierze w potencjał młodych ludzi.
Poważne traktowanie dzieci i młodzieży oraz obietnic im składanych, rzetelne informowanie i uważne słuchanie, otwartość na różne pomysły i metody działań młodych ludzi, a przede wszystkim wzajemny szacunek młodych i dorosłych – to przykłady elementów, które budują udaną współpracę.
3. Są procesem uczenia się i refleksji.
Zachęcamy do rozmawiania o doświadczeniach ze współpracy, do refleksji nad celami i osiągnięciami, do próbowania nowych metod aby odpowiadać na bieżące potrzeby.
- Podjąć szeroką debatę o potrzebie edukacji obywatelskiej koncentrującej się na włączaniu młodzieży w procesy podejmowania decyzji w szkole i gminie. Debatę poprowadzimy poprzez serię artykułów, stronę www, konferencje i publikacje.
- Opracować model aktywizowania obywatelskiego młodzieży (zestaw praktycznych wskazówek do codziennej pracy z młodzieżą w szkole i gminie) oraz wdrożyć go w 6 społecznościach lokalnych (gminach) z województw Lubelskiego, Podkarpackiego i Świętokrzyskiego.
- Upowszechniać wypracowany model wśród władz 2000 samorządów gminnych i 50 specjalistów działających w ramach sieci konsultantów w zakresie edukacji obywatelskiej, pracowników Ośrodków Doskonalenia Nauczycieli i nauczycieli.
Projekt koordynuje Fundacja Civis Polonus we współpracy z Fundacją Pole Dialogu oraz korzystając z inspiracji i doradztwa Centre for Lifelong Learning and Community Engagement (CLLCE) Goldsmiths College, University of London. Projekt jest współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej.
W projekcie uczestnicy sześć sympatycznych i ambitnych gmin: Adamów, Głogów Małopolski, Józefów nad Wisłą, Stąporków, Starachowice i Wąchock. To w tych gminach nauczyciele i przedstawiciele lokalnych instytucji będę się starać rozwijać regularny dialog z młodzieżą i włączać młodych ludzi do procesów podejmowania decyzji w szkole i społeczności lokalnej. Wierzymy, że ich praktyczne doświadczenie będzie inspiracją dla kolejnych gmin i szkół.
Wizyta Studyjna w Londynie 21-25.01.2013
Konferencja inaugurująca projekt 15.03.2013
Szkolenie dla opiekunek wspierających gminne zespoły projektowe 16.05.2013
Szkolenie wprowadzające dla gminnych zespołów projektowych 17-19.05.2013
Szkolenie dla gminnych zespołów projektowych 3-4.10.2013
Wizyta Studyjna partnerów z Wielkiej Brytanii w Polsce 23-27.10.2013
Seminarium dla dyrektorów ODN i konsultantów edukacyjnych 06.03.2014
Konferencja podsumowująca projekt 07.03.2014
Szkolenie dla trenerów 20-22.03.2014
Ponadto w gminach zaangażowanych w projekt, w związku z realizacją scenariuszy lekcji i projektów edukacyjnych, będzie się działo dużo ciekawych rzeczy z udziałem młodych ludzi:
1. Uaktualnienie regulaminu działania Samorządu Uczniowskiego przez wspólna pracę ogółu uczniów na początku roku szkolnego
2. Organizacja przejrzystych wyborów reprezentacji Samorządu Uczniowskiego
3. Przeprowadzenie 2 konsultacji z uczniami dotyczących wybranych kwestii w 50 szkołach
4. Organizacja 2 debat ogólnoszkolnych w 50 szkołach
5. Przeprowadzenie cyklicznych spotkań reprezentacji SU z dyrekcją szkoły
6. Realizacja przez samorząd uczniowski oddolnych działań wybranych przez uczniów w drodze konsultacji.
7. Debaty ogólnogminneorganizowane przez Młodzieżową Radę
8. Regularne spotkania młodych ludzi z wójtem/ burmistrzemoraz radnymi gminnymi
9. Udział młodych ludzi w gminnych konsultacjach społecznych
10. Regularny kontakt młodzieżowej rady gminy z rówieśnikami.
Celem projektu Młodzież ma wpływ jest wypracowanie, wdrożenie i upowszechnienie modelu uczestnictwa młodych ludzi w procesach podejmowania decyzji na terenie szkoły i społeczności lokalnej. Aktywność obywatelska przejawia się na wiele sposobów. W tym projekcie skupiamy się na jednej z kluczowych kompetencji obywatelskich, wskazanych przez Parlament Europejski, czyli udział w procesach decyzyjnych.
Młodzi ludzie mogą rozwijać kompetencję, jaką jest udział w procesach decyzyjnych poprzez doświadczanie uczestnictwa w tych procesach w ważnych dla siebie przestrzeniach życia publicznego – szkole i wspólnocie lokalnej.
Odpowiednie działanie samorządu uczniowskiego (SU) może przyczynić się do tego, że czas bycia w szkole, będzie dla uczniów doświadczeniem udziału w procesach decyzyjnych. SU może prowadzić konsultacje, debaty, spotkania z dyrekcją oraz referenda w szkołach, dzięki czemu uczniowe mogą angażować się w sprawy szkoły.
Na poziomie społeczności lokalnej dzięki istnieniu młodzieżowych rad gmin i miast (MRG) młodzi ludzie mogą doświadczać udziału w procesach decyzyjnych, dotyczących bliskich im spraw takich jak np. sport, edukacja, kultura. Według ustawy o samorządzie gminnym, MRG jako ciała konsultacyjne przy władzach gminy mają opiniować przygotowywane przez nie decyzje dotyczące młodych ludzi oraz upowszechniać idee samorządności.
Tymczasem aktywność obywatelska młodzieży w Polsce jest niska. Wg badania Eurobarometru jedynie 18% młodzieży angażuje się w wolontariat, co daje 3 miejsce od końca wśród wszystkich krajów UE (średnia dla całej UE to 24%).(Youth on the move. Flash Eurobarometer 319a. Gallup Organization 2011: 10.)
Jeśli chodzi o aktywność obywatelską młodzieży w regionach, do których kierujemy działania projektowe diagnozy pokazują jej zły stan. W diagnozie potencjału małopolskich organizacji pozarządowych czytamy: „Coraz więcej NGO boryka się ze zmniejszającym się zainteresowaniem młodzieży pomocą innym na zasadzie wolontariatu”(por. Potencjał małopolskich organizacji pozarządowych, część I, Małopolskie Obserwatorium polityki Społecznej, Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Krakowie, 2010).W świętokrzyskim niewielu uczniów działa w szkolnych organizacjach (por. Edukacyjna droga do społeczeństwa obywatelskiego”. red. W. Majkowskiego i G. Okły, 2008). Diagnozę niskiej aktywności politycznej i zaangażowania młodzieży lubelskiej zawierają dokumenty strategiczne (plan zagospodarowania przestrzennego województwa lubelskiego). Podobnie w województwie podkarpackim portretują jej niską aktywność obywatelską (por. Długosz P. „Młodzież Podkarpacia w III Rzeczypospolitej, Nomos 2005).
Instytucje, które mogą być źródłem rozwijania kompetencji obywatelskich, takich jak udział w procesach decyzyjnych, czyli SU i MRG często nie działają w sposób zadawalający, co stanowi jedną z przyczyn nikłej aktywności obywatelskiej młodzieży a następnie dorosłych obywateli.
Obecnie samorządy uczniowskie nie mają możliwości faktycznego wywierania wpływu na sposób funkcjonowania szkoły. Jak wynika z badań „samorządy uczniowskie nawet w szkołach, gdzie były one najbardziej aktywne nie pełniły funkcji reprezentacji interesów uczniowskich, nie występowały też jako strona w sporach z nauczycielami. (…) nazwa samorząd w żadnym z wypadków nie odpowiadała rzeczywistości” (Zahorska M., Nasalska E. red. (2009) Wartości, polityka, społeczeństwo, Warszawa: Scholar). Dzieje się tak ze względu na fakt, iż choć organ ten powołany do rzecznictwa interesów uczniowskiej zbiorowości, częściej skupia się na sferze rozrywkowej zamiast występowania w imieniu uczniów. W efekcie z wybierania swoich przedstawicieli rezygnuje 45 proc. uczniów! (CBOS, 2011).
